مقدمه
انجمن علمی دانشجویی نهاد مستقلی است که از به هم پیوستن داوطلبانه دانشجویان یک رشته علمی در یک دانشگاه پدید می‌آید، تا از طریق تعامل آراء خردمندانه، بتواند بین صاحبان هر تخصص زمینه لازم برای پیشبرد علم و ترویج اصول و قواعد فعالیت های علمی را در آن رشته فراهم نماید. انجمن علمی دانشجویی امکانی است برای تمرین داوطلبانه فعالیت‌های علمی در قالب کارِ گروهی؛ دانشجویان با اهداف علمی و تخصصی گرد هم می‌آیند و با فعالیت در انجمنهای علمی ضمن ترویج و تعمیق فضای علمی در دانشگاه‌ها، زمینه رشد خود را نیز فراهم می‌آورند. انجمن علمی ضمن آن که امکانی است برای تعمیق و ترویج علم در فضای دانشگاه، فرصتی برای پیاده‌سازی آموخته‌ها و مشاهده نتایج آن در عمل نیز هست.
اهداف
- ایجاد زمینه‌های مناسب برای شکوفایی استعدادها و بروز خلاقیت علمی دانشجویان و بهره‌گیری از توانمندی ایشان در تحقق و تقویت فضای علمی دانشگاه
- افزایش مشارکت جمعی و داوطلبانه دانشجویان در فعالیت‌های علمی به منظور ترویج فرهنگ کارگروهی
- تکمیل رسالت‌های دانشگاه در تربیت نیروی انسانی متخصصِ توانمند با رویکرد فرصت‌دهی و اعتماد
- تقویت و تحکیم پیوندهای نظام آموزش عالی با بخش‌های مختلف جامعه و مجامع علمی ملی و بین‌المللی
پیشینه و روند تاسیس
شروع به فعالیت رسمی انجمنهای علمی دانشجویی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی به دهه هفتاد باز می‌گردد. البته انجمنهای علمی سابقه‌ای طولانی‌تر از حیث تاسیس و فعالیت در کشور دارند؛ اما آن‌چه به عنوان یک برنامه رسمی و قانونی و از طریق ابلاغ آیین‌نامه انجام پذیرفته به نیمه دوم دهه 70 هجری شمسی باز می‌گردد. اقبال دانشجویان به فعالیت داوطلبانه در انجمنهای علمی دانشجویی رشد مداوم تعداد انجمنهای علمی دانشجویی را سبب شده است که این رشد همچنان ادامه دارد. در بسیاری از دانشگاه‌ها علاوه بر تاسیس و فعالیت انجمن علمی در تمامی رشته‌های دانشگاه، در حوزه‌های علمی نوین و بین‌رشته‌ای نیز مجوزهایی صادر شده است. برای اولـین بـار در سال 1378 آیین نامه انجمنهای علمی دانشجویی تصویب شد و براسـاس آن دانشگاه‌ها ملزم به راه اندازی انجمنهای علمی دانشجویی شدند. از آن تاریخ موضوع انجمنهای علمی دانشجویی به عنوان یک کارویژه اصـلی در دسـتور کـار وزارت علـوم و دانشـگاه‌ها قـرار دارد و در این راستا توفیقات چشمگیری متوجه آموزش عالی نظام شده است. میل شدید جامعـه دانشجویی به فعالیت‌های علمی گروهی، باعث رونق این حوزه و رشد کمی و کیفی چشمگیر آن گردید.
براساس آیین نامه، برای تأسیس انجمن علمی دانشجویی، حداقل 5 نفر از دانشجویان رشته ذیربط تقاضای خود را به معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه ارائه می‌دهند. معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه در صورت عدم تأسیس انجمن در رشته مورد نظر، پس از مشورت با گروه آموزشی مربوطه کتباً موافقت یا مخالفت و دلایل مخالفت خود را برای تأسیس انجمن اعلام و نسبت به فراخوان ثبت‌نام داوطلبان شورای مدیریت و برگزاری انتخابات اقدام می‌نماید. آخرین آیین نامه «تأسیس و فعالیت انجمن‌ها و اتحادیه های انجمن های علمی دانشجویی» در تاریخ شهریورماه 1400 به امضای وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری رسید و به دانشگاه‌ها ابلاغ گردید.
انجمنهای علمی دانشجویی به عنوان بزرگترین تشکل دانشجویی با هدف مشارکت دانشجویان در فعالیت‌های علمی تخصصی برای هر کدام از رشته‌های تحصیلی دانشگاه ایجاد شده است. کار ویژه اصلی فعالیت انجمنهای علمی دانشجویی ترویج علم و فناوری، کمک به تقویت ارتباط دانشگاه و جامعه و آموزش مهارت‌های تخصصی برای آماده‌سازی دانشجویان برای ورود به کسب و کار بعد از دانش‌آموختگی است. تجربه نشان داده است که تمام فعالان انجمنهای علمی دانشجویی به عنوان افرادی موفق وارد بازار کار و جامعه شده‌اند. همچنین در طول دوران تحصیل نیز از دانشجویان و موفق نخبه دانشگاه بوده‌اند. دلیل این امر هم داشتن مهارت‌های کار گروهی، تبدیل ایده به عمل، مدیریت رویداد، تفکر انتقادی و مهارت‌های ارتباطی است که در طول دوران فعالیت در انجمنهای علمی دانشجویی کسب کرده‌اند. هر دانشجوی دانشگاه پیام نور بسته به رشته تحصیلی خود می‌تواند در یکی از انجمنهای علمی دانشجویی دانشگاه عضو شده و فعالیت کند.